Mu rugendo rw’ubucuruzi, ubwoba bwo guhomba ni kimwe mu bibangamira abantu benshi batangira cyangwa bifuza gutangiza ibikorwa byabo bwite. Akenshi, buterwa n’amateka y’umuntu ku giti cye, igitutu cy’abo babana, gutinya igihombo, cyangwa kudahabwa agaciro. Igihe cyose wumva ko uzanengwa, uzaseba, cyangwa uzatakaza ibyo umaze kugeraho, ni bwo ubwoba butangira gufata umwanya munini mu mitekerereze.

Gutandukanya ubwoba bwubaka n’ubwoba bubangama
Si ubwoba bwose bubi. Hari ubwoba bwiza butuma umuntu yitwararika, agategura byose neza, agaharanira gukora ibintu ku rwego rwo hejuru. Ariko hari n’ubwoba butuma udakora na kimwe, bukakugira imbohe. Iyo ubwoba butakumvisha impamvu yo gutekereza neza, ahubwo bukagutera guhagarara no gucika intege, icyo gihe buba bugomba guhangwa amaso.

Ingaruka z’ubwoba ku ifatwa ry’ibyemezo mu bucuruzi

Uko ubwoba bugena imikorere n’imyanzuro y’ubucuruzi
Umucuruzi ufite ubwoba bwinshi ahora yikandagira, yanga gufata ibyemezo by’ingenzi cyangwa bigoye. Aho kwihutira gufata amahirwe, ahora atekereza ku ngaruka gusa. Ibi bituma adashobora gutera intambwe ijya imbere, ntatinyuke isoko rishya cyangwa uburyo bushya bwo gukora.

Imibanire hagati y’ubwoba, kudindira no gutakaza amahirwe
Ubwoba bukunze kuzanira umuntu kwigiza inyuma, gutegereza "igihe cyiza", cyangwa gushidikanya ku cyo yari yatangiye gukora. Ariko uko utegereza cyane, ni ko amahirwe ahora akunyuraho. Gutinda gufata icyemezo ni kimwe mu bihombo bitagaragara ariko bikomeye mu bucuruzi.

Uburyo ngiro bwo gutsinda no kugabanya ubwoba bwo guhomba

Guhindura uko ureba gutsindwa, si iherezo, ni ishuri
Gutsindwa si ikimenyetso cy’intege nke, ahubwo ni igice cy’ingenzi cy’urugendo rwo gutsinda. Buri gitondo, buri mushoramari w’ukuri aba ahanganye no gukora ikosa, ariko akizera ko uko yakosheje, ni ko yize. Guhindura uko wumva gutsindwa bizagufasha kubona amahirwe aho abandi babona ikibazo.

Gushyiraho intego zifatika kandi zoroshye kugerwaho
Iyo ugira intego nini zidafite ibisobanuro, ubwoba bwo kuzikorera biriyongera. Ariko iyo ufashe intego ukazicamo uduce duto, ukagira ibyiciro biziguye kandi bigaragara, bituma uzamuka gahoro gahoro mu bwizigame bw’icyizere.

Kubaka imyumvire itanyeganyega imbere y’igihombo
Imyumvire y’ubucuruzi ikwiye gushingira ku buryo bwo kumva ko ibihe bibi bishobora kubaho, ariko si byo bigena ejo hazaza. Kwitoza kwihanganira ibigeragezo, guhangana n’umunaniro, no gukomeza kwiyubaka ni urufunguzo rwo kugera ku nzozi.

Kugira icyizere binyuze mu myiteguro n’ubumenyi

Akamaro k’ubushakashatsi no gutegura byimbitse
Ushobora kugabanya ubwoba bwo gutsindwa iyo ufite amakuru yuzuye. Uko umenya isoko, abakiriya, abo muhanganye nabo n’ingamba z’ibanze, ni ko umererwa neza mu gutangira no gukura. Itegure mbere yo gufata icyemezo nibyo bitanga umutekano n'icyizere.

Kwigira ku bantu babaye intangarugero
Abashoramari benshi baratsinzwe mbere yo gutsinda. Reba ubuzima bwabo, usome amateka yabo, ushake amahugurwa. Ibiganiro, ibiganiro mpaka n’ibitabo by’abacuruzi b’inararibonye ni amasoko y’ubumenyi butagira imipaka.

Kwishimira intambwe nto utera buri munsi
Ntutegereze gutsinda gukomeye ngo wishime. Buri gikorwa gito wakoze, buri mukiriya wiyongereye, cyangwa icyemezo cyiza wafashe ni intambwe. Kwishimira ibyo bito ni byo byubaka icyizere gishingiye ku bikorwa, aho kuba ku nzozi gusa.

Gushyira ibidukikije bikwiye ku ruhande rwawe

Kwikikiza abantu bagushyigikira no kuguhumuriza
Ubwoba bwo gutsindwa buriyongera iyo uri mu bantu bakugayira buri gitekerezo. Shaka abo mufite icyerekezo kimwe, abakugeza ku nzozi zawe, bakakubwira ukuri ariko banagushyigikira. Abashoramari b’ukuri bakora itsinda, ntibakora bonyine.

Gusaba ibitekerezo no kugenzurwa (accountability)
Kugira umuntu ubaza aho ugeze, uko uteye imbere n’ibigomba kunozwa ni ingenzi. Ibi bituma ukora utiriwe uhangayikishwa n'uko uri wenyine. Inama nziza iva ku muntu w’inararibonye, ishyirwa mu bikorwa n’umunyamwete, ivamo impinduka.

Gufata umwanya wo kwita ku buzima bwo mu mutwe
Ubucuruzi busaba imbaraga nyinshi mu bitekerezo no mu marangamutima. Fata akanya ko kuruhuka, gukora siporo, gusenga cyangwa gukora ibikorwa bitandukanye n’akazi. Ubwenge bukora neza iyo umubiri n’umutima biri mu mahoro.

Umwanzuro: Ubwoba bwo gutsindwa ntabwo bukuraho amahirwe yo gutsinda

Ubwoba bwo gutsindwa ni igice gisanzwe mu rugendo rw’umucuruzi. Ariko si ko bugomba kuba urufunguzo rufunga inzozi zawe. Buri muntu utangiye ubucuruzi aba afite urujijo, impungenge, n’ubwoba. Ariko ukomeza kugenda, ugahura n’inzitizi, ugatsindwa rimwe na rimwe ariko nturekere.

Gutsindwa si iherezo, ahubwo ni inzira. Gutsinda ni icyemezo gihoraho.
Ujye uhora wibaza: “Ese icyo ntinya kiruta inzozi zanjye?” Niba igisubizo ari oya, noneho fata intambwe, ukore ibyo ushoboye, ushyire imbere icyizere. Ubutwari si ukutagira ubwoba ni ugukora ibyo ugomba gukora nubwo ubitinya.

Ubucuruzi bushya butangirira mu mutwe, bukubakwa n’imitima itinya ariko itihisha.

Imyanzuro Ishimangira: Fata Icyemezo gishingiye ku mbaraga, si ku bwoba

Mu bucuruzi, hari igihe ukwiriye gutuza ugatekereza neza, ukareba ibikuzitiye, ariko hari n’igihe ukwiriye gufata icyemezo gishingiye ku bushishozi no ku kwizera aho gushingira ku kwikandagira. Nta nzira ijya itungana 100%. Nta mucuruzi n’umwe wigeze agera ku ntsinzi ataratangira. Ariko hari icyo abatsinda bose bahuriyeho: ntibareka ubwoba ngo bubayobore.

Ushobora gutsindwa rimwe cyangwa kenshi, ariko uko ugenda ukura mu bitekerezo no mu mikorere, niko ugera ku byiza byaguteguriwe.

“Ntibiba ngombwa ko ibintu byose bigenda neza kugira ngo utsinde, ahubwo bigomba kugenda neza mu gihe gikwiye.”

Uru rugendo si urw’iminota 30, ni urw’imyaka, intego, n’ubwenge. Ushobora gutangira ufite ubwoba, ariko ntugomba kurangiza ucigatiwe na bwo. Tangira buhoro, ugerageze uko ushoboye, wigire ku byo wakosheje, wubake ku byo wagezeho.

Urutonde ngenderwaho rwa nyuma: Ese uratinya cyangwa uriiteguye?

• Ese ufite igitekerezo gifite ishingiro gishingiye ku isesengura?
• Ese ufite abantu bagushyigikira mu rugendo rwawe?
• Ese wize uburyo bwo kwihanganira igihombo?
• Ese ushobora gutekereza ku ntsinzi kuruta gutsindwa?
• Ese wumva ko ari ubwoba bukurimo cyangwa ari ubushishozi?

Niba ibisubizo byinshi ari “yego”, ubwo noneho igihe kirageze ngo ufate icyemezo. Niba hari aho ukigendera gahoro, ntacyo bitwaye icy’ingenzi ni ukutava mu nzira.

Ijambo Risoza: Tangira n’ufite ubwoba, ariko ntuzagume muri bwo

Kwikura mu bwoba si ukureka kubutinya burundu, ahubwo ni ukwigira ukoresheje ubwoba nk'imbunda ituma ugira ubushishozi, ariko itaguhagarika. Ubuzima bw’umucuruzi ni ubuzima bw’udushya, iterambere, no guhura n’ibibazo utari witeze.

Ntibibaho ngo ube 100% wizeye ko bizagenda neza. Ariko ushobora kuba 100% witeguye guhangana n’icyo bizazana. Iyo ugeze aho wumva uti, “Ubwoba bwanjye ntibugikwiye kuyobora inzozi zanjye,” icyo gihe uba ugeze igihe cyo gutangira.

Ntugatinye gutsindwa. Tinya guhora utinya.
Genda buhoro, ariko ujye imbere. Inzozi zawe ziragukwiye.